اولین سوالی که بعد از خواندن تیتر این مقاله ذهن شما را درگیر میکند، این است که آیا اینکوترمز 2020 به زبان تخصصی هم داریم؟ پاسخ: ما در مقاله اینکوترمز 2020 به زبان ساده به تشریح نکات کلیدی اینکوترمز 2020 پرداخته ایم یا به عبارتی خلاصه اینکوترمز 2020 را ارائه کرده ایم. برای یادگیری اینکوترمز حتما ترجمه متن کامل اینکوترمز 2020 به زبان فارسی را مطالعه نمایید. زیرا اینکوترمز از الزامات اساسی برای تمامی تجار می باشد.
اینکوترمز چیست؟
در مقدمه آموزش اینکوترمز 2020 به زبان ساده به تشریح اینکوترمز می پردازیم. بدیهی است هر کشور قوانین خاص خود را دارد، بالطبع تجارت نیز در کشورهای مختلف از قوانین ملی متنوعی برخوردار است. اما از آنجا که تجارت بین الملل یک فرایند است که دست کم بین دو کشور اتفاق می افتد، ایجاد زبان مشترک و وحدت رویه بین کشورها از دهه های گذشته یکی از دغدغه های مدیران و دست اندرکاران بخش خصوصی و حتی دولتی بوده است. اتاق بازرگانی بین المللی با ایجاد کمیته های تخصصی، گامهای بلند و مفیدی در این راستا برداشته و قواعد متحدالشکل و استانداردی را تدوین نموده که در سراسر دنیا بوسیله تجار و حتی دولتها پذیرفته شده اند. بدون شک مشهورترین قاعده استاندارد تدوین شده توسط اتاق بازرگانی بین المللی، اینکوترمز است. اینکوترمز به بیان ساده عبارت است از" قواعد استاندارد بین المللی تدوین شده توسط اتاق بازرگانی بین المللی که چگونگی تقسیم و تسهیم هزینه ها، تعهدات قراردادی و ریسکهای یک معامله بین فروشنده و خریدار را مشخص می کند."
یک مبادله بازرگانی بینالمللی شامل مراحل زیادی است. کالای موضوع معامله، بعد از تولید و بسته بندی، از محل فروشنده در کشور مبدأ حمل می شود و به مرز و گمرک کشور مبدأء حمل میرسد. بعد بر وسیله اصلی حمل بارگیری شده و حمل و نقل بینالمللی انجام میشود. در مرحله بعد کالا به مرز و گمرک کشور مقصد میرسد و در آنجا تشریفات ترخیص وارداتی کالا انجام شده و تا انبار خریدار در داخل کشور حمل میشود. به بیان دیگر کالا از سه قلمرو جغرافیایی عبور میکند که عبارتند از محل فروشنده تا مرز خروجی کشور وی(کشور فروشنده)، مرز خروجی کشور فروشنده تا مرز ورودی کشور خریدار (حمل بین المللی) و مرز ورودی کشور خریدار تا محل وی (کشور خریدار). مراحل متعدد دیگری از جمله نقل و انتقالات بانکی و پرداخت، بازرسی، بیمه و عقد قرارداد حمل در فرایند فوق اضافه میگردد. به بیان ساده "اینکوترمز قصد دارد چگونگی تقسیم تعهدات، هزینهها و خطرات این فرایند بین فروشنده و خریدار را به شکل استاندارد روشن نماید. در واقع قواعد اینکوترمز یک سری راه حل از قبل اندیشیدهشده برای سامان دادن و استاندارد نمودن رابطه فروشنده و خریدار میباشد." در جدول زیر لیست هزینه ها و مسئولیتهای یک معامله بین المللی (بر اساس اینکوترمز 2020) به ترتیب آورده شده اند.
اینکوترمز چه کاری انجام نمی دهد؟
در این بخش از آموزش اینکوترمز 2020 به زبان ساده به تشریح مجموعه کارهایی می پردازیم که در دایره تعهدات اینکوترمز 2020 نیست. باید دقت نمود، علی رغم اینکه در اینکوترمز تلاش شده وظایف و مسئولیتهای فروشنده و خریدار را در هر معامله یا خرید و فروش مشخصنمایند، این قاعده تنها در یکی از مواد قرارداد یا یک خانه پروفرما مشخص می شود و تعیین کننده کلیه تعهدات دو طرف نیست. همچنین شایان ذکر است که در یک معامله بین المللی چندین قرارداد از جمله:
- قرارداد فروش(بین خریدار و فروشنده)
- قرارداد حمل(بین خریدار یا فروشنده با شرکت حمل)
- قرارداد بیمه (بین خریدار یا فروشنده و شرکت بیمه)
- قرارداد مشارکت در پرداخت (بین خریدار و بانک یا نهاد مالی)
- قرارداد ترخیص (بین خریدار، فروشنده و شرکت ترخیص )
و ... وجود دارد. نکته بسیار مهم در این بخش از آموزش اینکوترمز 2020 به زبان ساده این است که اینکوترمز ویژه قرارداد فروش می باشد. به بیان دیگر در اینکوترمز رابطه و تعهدات بین خریدار و فروشنده مورد بررسی قرار می گیرد. هر چند بدیهی است استفاده از یک قاعده اینکوترمز 2020 بر دیگر قراردادها (بویژه حمل) نیز تاثیرگذار است. بنابراین اینکوترمز بخشی از تعهدات خریدار و فروشنده را مشخص نموده و به موارد متعدد دیگر ازجمله موارد زیر مربوط نمی شود:
• وجود یا عدم وجود قرارداد فروش
• ویژگیهای کالای مورد معامله
• زمان، روش، ابزار و ارز پرداخت قیمت
• اثرات تحریم
• ایجاد و اعمال تعرفه
• ممنوعیتهای صادراتی و وارداتی
• مالکیت معنوی کالا و انتقال آن از فروشنده به خریدار
• حق مالکیت کالا و زمان انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار
• تفسیر قوانین تحویل کالا
• تعهدات طرفین در اعتبارات اسنادی و حفاظت و نگهداری از کالا
• روش و محل حل و فصل اختلافات
• تاثیر وقایع پیش بینی نشده در اجرای مسئولیتها
• فورس ماژور و هارد شیپ
بنابراین واقعیت این است که اینکوترمز صرفاً بخشی از تعهدات هر طرف را مشخص نموده و تبعات عدم انجام تعهدات را مورد بحث و بررسی قرار نمی دهد . این موارد بهتر است در موادی از قرارداد همچون خسارت و غرامت ، جریمه تحویل دیرهنگام یا پرداخت دیر هنگام ، سرجمع مسئولیت ، زمان و فسخ قرارداد مکتوب گردد.
نکات اساسی در استفاده از اینکوترمز 2020 به زبان ساده
1. تعیین نسخه مورد نظر
اولین نسخه اینکوترمز در سال 1936 توسط اتاق بازرگانی تدوین شد و بعد از آن در سالهای 1953، 1967، 1976، 1980، 1990، 2000 2010، و 2020 مورد بازنگری قرار گرفت. بازنگری و تغییر و اصلاح اینکوترمز به دلیل تغییر در محیط و ابزارهای تجارت بین الملل و توسط اتاق بازرگانی بین المللی انجام می شود. قابل ذکر است از سال 1980 این قواعد هر ده سال یک مرتبه مورد بازنگری قرار گرفته است. اما باید دقت نمود رعایت این بازه زمانی برای بازنگری یک الزام قانونی نیست، اما اتاق بازرگانی بین المللی به دلیل از بین نرفتن اعتبار و سهولت استفاده و همچنین به روز شدن به موقع آن تلاش می کند این بازه زمانی در نظر گرفته شود و نه خیلی کوتاه و نه خیلی طولانی شود. تفاوتهای قابل توجهی بین نسخ مختلف حتی در یک قاعده وجود دارد که باعث می شود ضرورت اشاره به نسخه مورد نظر طرفین محسوس باشد. بعنوان مثال قاعده CIP در نسخه 2020 نسبت به نسخه 2010 دستخوش تغییرات مهمی شده است که اهمیت اشاره به نسخه مورد نظر را افزایش می دهد. در قاعده CIP نسخه 2010 تعهدات فروشنده به لحاظ بیمه کالا در حد کلوز C بوده است، اما در نسخه 2020 در همین قاعده تعهدات فروشنده برای پوشش بیمه ای در حد کلوز A است. بنابراین با ذکر عبارت "The Incoterms® 2020 Rules" مقابل قاعده مورد استفاده نسخه مورد نظر مشخص می شود.
2.تعیین دقیق محل و نقطه مورد توافق
باید دقت نمود استفاده از یک قاعده اینکوترمز بدون تعیین دقیق محل و نقطه مورد توافق طرفین صحیح نیست. فروشنده موظف است کالا را در محل و نقطه¬ای معین و مورد توافق طرفین و در زمان مقرر به خریدار یا شخص معرفی شده از سوی وی(نماینده یا شرکت حمل) تحویل بدهد. در تمامی قواعد اگر نقطه یا محل مورد نظر، بصورت دقیق تعریف نشده باشد و فقط نام یک کشور یا منطقه نوشته شده باشد، فروشنده میتواند کالا را در بهترین محلی که با اهدافش متناسب است (محلی که فروشنده درون کشور یا منطقه مذکور انتخاب میکند) تحویلدهد. منظور از نقطه یک آدرس مشخص و تعیین شده است.
بعنوان مثال در صورتی که نوشته شود FCA INCOTERMS2020 CHINA، فروشنده هر جای کشور چین که بخواهد می تواند کالا را تحویل دهد. بصورت خلاصه در صورت عدم تعیین محل و نقطه مورد توافق، حق انتخاب با فروشنده است و خریدار حق اعتراض ندارد. نکته دیگر اینکه در قواعد C شاملCFR، CPT، CIF و CIP که دو محل و نقطه بحرانی وجود دارد، باید هر دو را مشخص نمود. در این قواعد ریسک و خطرات از شهر یا بندر مبدا به خریدار منتقل می¬شود، در صورتی که پرداخت هزینه های متعارف تا شهر یا بندر مقصد بر عهده فروشنده است. بنابراین باید هر دو نقطه رابصورت دقیق تعیین نمود.
3. اضافه نمودن دقیق و صریح شروطی به چارچوب استاندارد در صورت لزوم
در صورتی که طرفین توافق نمایند بند یا شرط خاصی به یک قاعده اینکوترمز 2020 اضافه نمایند، حتماً باید طرفی که ریسک و هزینه آن اقدام را نیز برعهده میگیرد، بصورت صریح مشخصنمایند. بعنوان مثال در قاعده EXW ترخیص صادراتی بر عهده خریدار است، اما اگر طرفین مایل باشند این مورد را به تعهدات فروشنده اضافه نمایند ممکن است از عبارت زیر استفاده شود:
EXW (INCOTERMS2020)
(Named place and point of delivery)Cleared for export
در این حالت ممکناست فروشنده ادعا نماید که صرفاً پذیرفته در اجرای ترخیص صادراتی کمک نماید و این کمک باید به ریسک و هزینه خود خریدار انجام شود. بنابراین بهتر است عبارت فوق بهصورت زیر کامل گردد.
EXW (INCOTERMS2020)
(Named place and point of delivery) Cleared for export at the risk and expense of the Seller.
طرفین یک معامله بین المللی مختار هستند از قواعد اینکوترمز استفاده نمایند و قادرند تغییراتی در آن برای استفاده خود ایجاد نمایند. اما این تغییرات باید صریحا مورد اشاره قرار گیرند و طرفی که ریسک و هزینه تغییر مورد نظر را بر عهده گرفته باید مشخص شود.
ویژگیها و تغییرات اساسی اینکوترمز 2020 به زبان ساده
اینکوترمز بدلایل مختلف از جمله تغییر شرایط کار بازرگانی، هر چند سال یک مرتبه مورد بازنگری قرار می گیرد. آخرین تغییرات اینکوترمز در سپتامبر سال 2020 نهایی شد و به نسخه 2020 شهرت یافت و از ژانویه سال 2020 اجرایی شد. نسخه 2020 در مقایسه با نسخه 2010 دارای چند ویژگی مهم است که در زیر بصورت خلاصه مورد اشاره قرار می گیرد.
عدم تغییر سیستم دسته بندی
در نسخه 2010 کلیه قواعد اینکوترمز در دو دسته طبقه بندی شده بودند و در نسخه اینکوترمز 2020 نیز دقیقا از همان ساختار استفاده شده است.
دسته اول اصطلاحات اینکوترمز 2020 قواعدی هستند که برای همه روشهای حمل کاربرد دارند و شامل 7 قاعده (DDP,DPU,DAP,CIP,CPT,FCA,EXW) می باشد.
دسته دوم قواعدی هستند که ویژه حمل دریایی (CFR,FOB,FAS و CIF) هستند. بدلیل اهمیت روز افزون حمل دریایی، برای اولین مرتبه، در نسخه سال 2010 قواعد ویژه حمل دریایی به عنوان یک دسته یا طبقه مجزا مطرح شدند و همان ساختار در نسخه 2020 نیز مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین در نسخه سال 2020 کلیه قواعد در دو دسته مشخص دسته بندی می شوند.
تغییر نام یک قاعده
در نسخه سال 2020 قاعده DAT به معنای تحویل در پایانه با حفظ ویژگیهای اصلی به DPU تغییر نام داده است. Delivered at Place Unloaded در واقع قاعده جدید و یا تغییر یافته ای است که فروشنده در محل مورد توافق در مقصد مسئول تخلیه کالا و هزینه آن نیز می باشد.
تغییرات برخی قواعد
تعهدات در برخی قواعد از جمله CIP تغییر نموده است. در نسخه 2010 فروشنده در این قاعده مکلف به ارائه بیمه نامه با حداقل پوشش (کلوز C) بیمه ای بود اما در نسخه 2020 فروشنده مکلف به ارائه بیمه نامه با پوشش کلوز A می باشد.
شفافیت در اغلب قواعد
نسخه 2010 ابهامات زیادی در اغلب قواعد وجود داشت و این باعث شد تا اتاق بعد از انتشار متن اصلی اینکوترمز در کتابهای راهنما جزییات بیشتری را در قالب تفسیر و توضیح ارائه نماید. خیلی از این نکات در اینکوترمز 2020 بصورت شفاف و تصریح شده در متن اصلی ارائه شده است. بعنوان نمونه تخلیه در قواعد C، چگونگی تقسیم هزینه ها، بیمه باربری، اسناد محموله و موارد متعدد دیگری شفاف و مشخص شده اند که در بررسی قواعد به آنها اشاره می شود.
حذف، اضافه و تغییر جایگاه برخی از تعهدات دهگانه
هر چند در هر دو نسخه اینکوترمز 2010 و 2020 ده تعهد برای خریدار و فروشنده در نظر گرفته شده است، اما در نسخه 2020 نه تنها عنوان برخی از تعهدات تغییر نموده، بلکه جایگاه آنها نیز تغییر نموده است. در جدول شماره 3 تعهدات دهگانه فروشنده در دو نسخه با یکدیگر مقایسه شده است.
همانگونه که در جدول فوق قابل مشاهده است، تغییرات زیادی در عنوان و جایگاه تعهدات انجام شده که می توان مهمترین تفاوت های اینکوترمز 2020 با 201 را به شرح زیر نام برد:
• دو تعهد تحویل و انتقال خطرات به دلیل تاکید بیشتر در جایگاه مهمتری قرار گرفته و از تعهد چهارم و پنجم به تعهد دوم و سوم منتقل شده اند.
• تعهد پروانه ها ، مجوزها، ترخیص امنیتی و دیگر تشریفات (گمرکی) که در سال 2010 در جایگاه دوم مطرح بوده به ترخیص صادرات- وارداتی تغییر نام داده و در جایگاه هفتم مطرح شده است.
• قرارداد حمل و بیمه که در اینکوترمز 2010 در یک تعهد در جایگاه سوم تعهدات قرار داشتند در نسخه 2020 به دو تعهد مجزا در جایگاه چهارم و پنجم منتقل شده اند.
• مدرک تحویل دادن کالا از جایگاه هشتم به ششم تغییر اولویت یافته است و در ستون مربوط به خریدار از عبارت "سند مثبته تحویل " برای این تعهد استفاده شده است.
• تقسیم هزینه ها از جایگاه ششم به جایگاه نهم جابجا شده است.
• اطلاع به خریدار از جایگاه هفتم در نسخه 2010 با تغییر عنوان به جایگاه دهم منتقل شده است.
• بازبینی، بسته بندی و علامتگذاری نیز از جایگاه نهم به جایگاه هشتم منتقل شده است و عینا همین عنوان تعهد برای خریدار نیز استفاده شده است در صورتی که در نسخه 2010 برای خریدار از موضوع بازرسی نیز در عنوان این تعهد نام برده شده بود.
• تعهد " کمک، ارایه اطلاعات و هزینه های مربوطه" نیز از تعهدات دهگانه اینکوترمز حذف شده است هر چند در متن اغلب قواعد از این عبارت استفاده شده است و این تعهد به نوعی در تعهدات دیگر پخش شده است.
جدول اینکوترمز 2020
در این بخش از آموزش اینکوترمز 2020 به بررسی متن کامل اینکوترمز 2020 در جدول اینکوترمز می پردازیم. جدول اینکوترمز 2020 چگونگی تقسیم تعهدات، هزینهها و خطرات فرایند بین فروشنده و خریدار را به شکل استاندارد روشن می نماید. در واقع قواعد اینکوترمز بیان شده در این جدول یک سری راه حل از قبل اندیشیدهشده برای سامان دادن و استاندارد نمودن رابطه فروشنده و خریدار میباشد." در جدول زیر لیست هزینه ها یک معامله بین المللی (بر اساس اینکوترمز 2020) به ترتیب آورده شده اند.
قاعده EXW چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده EXW به معنای تحویل در محل تعیین شده ازجمله انبار، کارخانه، دفتر و هر محل دیگری که در قرارداد مشخص شده است، می باشد. قابل ذکر است این محل نباید الزاما محل خود فروشنده باشد و طبق قرارداد می تواند محل دیگری نیز باشد. در این قاعده فروشنده موظفاست کالا را در زمان تعیینشده طبق قرارداد به خریدار، نماینده خریدار یا حملکننده معرفیشده از جانب وی (خریدار) تحویلدهد. فروشنده در واقع کالا را در محل تعیین شده، آماده بارگیری (کف انبار یا محل) در اختیار خریدار قرار میدهد. در این قاعده فروشنده تعهدی بابت انجام تشریفات گمرکی صادرات و اخذ مجوزهای صدور ندارد، اما در صورت درخواست خریدار، فروشنده موظفاست به ریسک و هزینه خریدار، در اخذ مجوزهای صدور و انجام تشریفات گمرکی صدور به وی کمک نماید. باید در جدول اینکوترمز 2020 دقت نمود ترجمه "تحویل درب کارخانه" برای این قاعده ترجمه کاملی نیست و بهتر است به "تحویل در محل تعیین شده بدون ترخیص صادراتی" ترجمه شود.
قاعده FCA چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده FCA "تحویل کالا در محل مقرر به حمل کننده" بدینمعناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام میرساند که آنرا پس از ترخیص برای صدور در محل مقرر در اختیار حملکننده تعیینشده از سوی خریدار قرار دهد. در این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 باید دقت نمود محل انتقال خطر بهصورت دقیق تعیین شود، چرا که خطر از آن نقطه به بعد با خریدار است. محل جغرافیایی این قاعده می تواند درون محل فروشنده و یا محل دیگری از جمله فرودگاه، بندر، یا ترمینال خروجی درون کشور فروشنده یا در مرز باشد. در صورتی که محل تعیین شده محل فروشنده باشد، کالا باید روی وسیله تحویل گیرنده(معرفی شده از سوی خریدار) بارگیری شود، اما در صورتی که محل دیگری مورد توافق باشد، (بعنوان مثال فرودگاه) فروشنده کالا را روی وسیله رساننده به محل مورد نظر، آماده تخلیه یا ترانسشیپ، در اختیار خریدار یا حمل کننده قرار می دهد و تخلیه، ترانسشیپ و بارگیری روی وسیله حمل بین المللی بر عهده خریدار خواهد بود. در هر صورت ترخیص صادراتی در این قاعده بر عهده فروشنده است. در این قاعده بهتر است خریدار نوع حمل و مقصد و مسیر حمل را به فروشنده اطلاع دهد تا فروشنده بتواند بسته بندی مناسب را تدارک ببیند. باید دقت نمود ترجمه های "حمل رایگان" یا "حمل آزاد" یا "حمل مجانی" صحیح نمی باشند. عبارت FREE در تمام قواعد F جدول اینکوترمز 2020 به معنای "تحویل" می باشد نه رایگان یا عبارتهای مشابه دیگر. همچنین منظور از CARRIER در این قاعده نیز هر شخصی است که توسط خریدار معرفی میشود و الزاماً یک شرکت "حمل کننده" نیست.
قاعده CPT چیست؟
در جدول اینکوترمز2020 اصطلاح FCA "پرداخت کرایه حمل کالا تا..." بدین معناست که فروشنده کالا را به حمل کنندهای که خود تعیین کرده است تحویل میدهد، اما بهعلاوه باید هزینه های لازم جهت حمل کالا تا مقصد مقرر را نیز بپردازد. بنابراین فروشنده هزینه های متعارف تا مقصد تعیین شده را پرداخت می نماید، اما ریسک و خطرات مربوطه را از محل تحویل کالا در مبدا حمل، به خریدار منتقل می کند. به بیان دیگر، خریدار مسئولیت کلیه خطرهای متوجه کالا و هرگونه هزینههای دیگر آن (هزینههای غیرمتعارف) پس از تحویل (در مبدا) را تقبل میکند. در این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 دو نقطه بحرانی وجود دارد، یکی نقطه انتقال خطر و دوم نقطه انتقال هزینه از فروشنده به خریدار. نکته مهم اینکه اگر از حمل کنندگان متعددی برای حمل کالا به مقصد مقرر استفادهشود، مسئولیت خطرهای متوجه کالا هنگامی منتقل میگردد که کالا به نخستین حملکننده تحویل داده شود. البته در صورتی که طرفین در قرارداد توافق نمایند، میتوان محل انتقال خطر را به محلی بعد از تحویل به اولین متصدی حمل تغییر داد. این موضوع باید صریحاً در قرارداد گنجانده شود. از این قاعده ج=ئول اینکوترمز 2020 میتوان برای هر روش حمل و نقل از جمله حمل و نقل مرکب استفاده نمود.
قاعده CIP چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 اصطلاح CIP "پرداخت کرایه حمل و بیمه کالا تا..." بدین معناست که فروشنده کالا را به حمل کنندهای که خود تعیین کرده است تحویل میدهد، اما باید هزینه لازم جهت حمل و بیمه کالا تا مقصد مقرر را نیز بپردازد. باید دقت نمود خریدار مسئولیت کلیه خطرهای متوجه کالا و هرگونه هزینههای اضافی آن پس از تحویل را تقبل میکند. البته در قاعده CIP فروشنده همچنین باید خطر از میان رفتن یا آسیب دیدن کالا در جریان حمل و نقل را تحت پوشش بیمه قرار دهد، اما در صورت بروز خسارت، مسئولیت پیگیری موضوع با خریدار است. یکی از تغییرات جدول اینکوترمز در نسخه 2020 این است که فروشنده در این قاعده موظف به ابتیاع بیمه نامه کلوز A (بهترین کلوز بیمه) می باشد، در صورتی که در نسخه اینکوترمز 2010 ارائه بیمه نامه با کلوز C کفایت می نمود. ضمنا ارز بیمه نامه باید با ارز معامله یکسان باشد و بیمه نامه باید دست کم 110 درصد ارزش کل محموله را پوشش دهد. در این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 نیز دو نقطه بحرانی وجود دارد که باید بهصورت شفاف و واضح هر دو نقطه مشخص شوند. از این قاعده میتوان برای تمام روشهای حمل و نقل از جمله حمل و نقل مرکب استفاده نمود.
قاعده DPU چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده DPU در سال 2020 مطرح شده و برای همه روشهای حمل قابلیت کاربرد دارد. "تحویل در محل مقرر بعد از تخلیه" به معنی این است که فروشنده کالا را از وسیله رساننده به محل مورد توافق در نقطه معین در مقصد تخلیه نموده و در محل مورد نظر در اختیار خریدار قرار میدهد. فروشنده در واقع تمام هزینه و ریسک کالا تا رساندن آن به محل مشخصشده (در مقصد) و تخلیه کالا در نقطه معین در پایانه را برعهده میگیرد. در قاعده DPU از جدول اینکوترمز 2020 فروشنده کالا را از گمرک کشور خود ترخیص صادراتی مینماید و تمام ریسک و هزینه صادرات را متقبل میشود، اما هیچگونه تعهدی بابت ترخیص وارداتی، پرداخت حقوق ورودی و دیگر هزینههای گمرکی کشور خریدار ندارد. فروشنده باید تمام هزینهها و امور مربوطه تا رساندن کالا به مقصد نهایی را پرداخت نماید و ریسک کلیه مسایل (حتی پیشبینی نشده) تا مقصد با فروشنده میباشد.
قاعده DAP چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده DAP "تحویل در محل مقرر" برای همه روشهای حمل قابل استفاده است. در این قاعده فروشنده زمانی که کالا روی وسیله حمل آورنده به مقصدتوافق شده، آماده تخلیه (تخلیه نشده) در اختیار خریدار قرار میدهد، در واقع تحویل را به انجام رسانده است. فروشنده تمام خطرات مربوط به کالا تا رساندن آن به محل مورد توافق (قبل از تخلیه کالا) را برعهده دارد. به طرفها توصیه میشود محل مورد توافق را تا حد امکان بهصورت دقیق و نقطه موردنظر در آن محل را مشخصنمایند، چراکه ریسکها و خطرات تا آن محل با فروشنده میباشد.
قاعده DDP چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده DDP "تحویل کالا در محل مقرر در مقصد با ترخیص و با پرداخت حقوق و عوارض ورودی" بدین معناست که فروشنده کالا را پس از ترخیص برای ورود و به صورتی که از وسیله نقلیه آورنده کالا تخلیه نشده است، در محل مقرر در مقصد به خریدار تحویل میدهد. از این قاعده میتوان برای هر روش حمل و نقل از جمله حمل و نقل مرکب استفادهنمود. به طرفهای معامله توصیه میشود محل مورد توافق و نقطه موردنظر در آن محل را با دقت کامل تعیین نمایند چرا که هزینهها و ریسکها تا آن محل برعهده فروشنده است.
دسته دوم: قواعد اینکوترمز ویژه حمل دریایی
در جدول اینکوترمز 2020 این دسته دربرگیرنده چهار قاعده است که هر کدام در زیر مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد.
قاعده FAS چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده FAS "تحویل کالا در کنار کشتی یا شناور (روی اسکله یا بارانداز)" بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام میرساند که کالا در بندر بارگیری تعیین شده در کنار کشتی یا شناور قرار گیرد. این قاعده مخصوص حمل دریایی میباشد و از ابتدا یعنی در نسخه سال 1936 در اینکوترمز مطرح بوده است. توصیه می شود نقطه بارگیری را تا حد امکان بهصورت دقیق تعییننمود و حتی در بنادری که چند پایانه دارند، بهتر است پایانه مربوطه مشخص شود. وقتی حمل کانتینری است عموماً فروشنده کانتینر را در محوطه کانتینری تحویل شرکت حمل (و در واقع خریدار) میدهد و نه در کنار کشتی. در چنین مواردی بهتر است از FCA استفادهنمود و نه FAS .
قاعده FOB چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده FOB "تحویل کالا روی کشتی یا شناور" بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام میرساند که کالا را در بندر بارگیری (مبدا) تعیین شده بر کشتی بارگیری می نماید. به عبارتی خریدار از این لحظه به بعد باید مسئولیت کلیه مخارج کالا و خطرهای از میان رفتن کالا یا آسیب دیدن آنرا تقبل کند. در این قاعده فروشنده کالا را تا بندر مرزی کشور خود حمل و ترخیص صادراتی می نماید. کالا را بارگیری و بعد از اتمام بارگیری تحویل می دهد. این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 مخصوص حمل در یایی میباشد و از ابتدا یعنی در نسخه سال 1936 در اینکوترمز مطرح شده بود. باید دقت نمود ترجمه "تحویل روی عرشه" برای این قاعده صحیح نیست. در نسخه 2000 بعد از عبور کالا از ریل یا نرده کشتی تعهدات فروشنده پایان یافته و ریسک به خریدار منتقل می¬شد اما در نسخه 2010 عبارت ریل یا نرده از توضیح این قاعده حذف شده است و در سال 2020 نیز به همان صورت است.
قاعده CFR چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده CFR "قیمت کالا {هزینهها} و کرایه تا بندر مقصد" بدین معناست که فروشنده تحویل کالا را هنگامی به انجام میرساند که کالا در بندر مبدأ در شناور بارگیری نموده و هزینه های متعارف رساندن کالا به بندر مقصد را پرداخت می نماید. این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 مخصوص حمل دریایی بوده و از نسخه سال 1936 تحت عنوان C&F در اینکوترمز مطرح بوده است. این قاعده در نسخه سال 2000 به CFR تغییر نام داد ولی همچنان بعضی تجار و کارشناسان از واژه C&F استفاده مینمایند که بهتر است انجام نشود. گاهی اوقات نیز بعضی تجار، از جمله در کشورهای شرقی از عبارت CNF برای اشاره به این قاعده استفاده مینمایند که باید از آن اجتنابشود. بهتر است در این قاعده نام هر دو بندر(مبدا و مقصد) مشخص شود.
قاعده CIF چیست؟
در جدول اینکوترمز 2020 قاعده CIF "هزینه، بیمه و کرایه تا بندر مقصد" بدین معناست که فروشنده کالا را بعد از بارگیری در کشتی یا شناور به شرکت حمل تحویل میدهد. البته فروشنده موظف است کرایه، حق بیمه و دیگر هزینههای متعارف تا بندر مقصد را نیز پرداخت نماید. باید دقتنمود فروشنده صرفاً موظف به پرداخت هزینههای مذکور است و تعهدی بابت ریسک و خطرات اجرای این مراحل بعد از بارگیری در بندر مبدأ ندارد. این قاعده از جدول اینکوترمز 2020 نیز ویژه حمل دریایی میباشد و از ابتدا یعنی سال 1936 در اینکوترمز مطرح بوده است. بنابراین تعهدات فروشنده در این قاعده همانندCFR میباشد، با این تفاوت که انعقاد قرارداد بیمه با شرکت بیمه و پرداخت حق بیمه را نیز برعهده میگیرد.
چند نکته در مورد این قاعده و مبحث بیمه باید مورد دقت قرار گیرد. نکته اول اینکه فروشنده موظف به تهیه کمترین پوشش بیمهای (کلوز C) بوده و خریدار در صورت تمایل و با توجه به نوع کالا و حمل و نقل باید بیمههای تکمیلی را خریداری نموده یا به صورت صریح با فروشنده توافق نماید که پوششهای بهتر (کلوز B و A) را فراهم نماید. نکته دوم اینکه هر چند فروشنده، بیمهنامه را تهیه و قرارداد آن را منعقد مینماید و مسئولیت بیمه نمودن کالا برعهده وی میباشد، لکن تعهدی در قبال آسیب دیدن کالا ندارد و در صورت آسیب دیدن کالا خریدار خود باید از شرکت بیمهای طلب خسارت نماید. نکته سوم اینکه قرارداد بیمه باید با یک شرکت دارای شهرت خوب منعقد شده و ذینفع بیمهنامه مذکور باید خریدار یا فرد دیگر دارای منافع قابل بیمه باشد تا وی بتواند در صورت بروز خسارت از شرکت بیمه بابت جبران خسارت پیگیری نماید. نکته چهارم اینکه بیمهنامه باید دست کم 110% ارزش کالا را پوشش داده و به ارز همانند ارز قرارداد صادر شده باشد. نکته پنجم اینکه دامنه قرارداد و پوشش بیمه باید دست کم از لحظه انتقال خطر (بارگیری کالا در کشتی یا شناور در بندر مبدأ) تا زمان رسیدن کالا به مقصد مورد توافق باشد.